Mga impormasyon sa mga edad ng bata

36 buwan (3 taon) hanggang 48 buwan (4 taon)

PAGKABUO NG PAKIKIPAGKAPWA – EMOSYON

36 BUWAN (3 TAON) HANGGANG 48 BUWAN (4 TAON)

Paano natututo ang mga bata tungkol sa kanilang damdamin at relasyon?

Pagkabuo ng Pakikipagkapwa – Emosyon Panimula

Paano nag-iisip ang mga bata at namamahala sa

  • kanilang sarili,
  • kanilang pakiramdaram at pag uugali, at
  • kanilang relasyon

… ay tinatawag na panlipunan-emosyonal na pag-unlad
Ang pag-unlad ng mga kakayahang ito ay mahalaga tagumpay ng mga bata sa pag-aaral tulad ng ibang mga kakayahan, tulad ng wika at pagbasa at pagsulat at matematika.
… Sa panahon ng unang limang taon ng bata ay natututo kung paano

  • pangasiwaan ang kanilang sariling ugali,
  • kilalanin, ipahayag at pamahalaan ang kanilang nararamdaman,
  • pansinin at tumugon sa pagdadala ng kanilang paraan sa pakiramdam sa iba,
  • makipag-usap sa mga kaibigan,
  • maging miyembro ng isang grupo, o
  • paunlarin ang malapit na ugnayan sa mga matatanda, kabilang ang mga magulang, ibang miyembro ng pamilya, at mga guro.

Natututo ang mga bata sa mga kakayahang panlipunan-emosyonal na ito sa malapit na ugnayan sa mga matatanda sa pamamagitan ng tugunang komunikasyon, pagbabahagi ng mga karanasan at gabay sa pagpapalaki. Ang laro ay isa ding sentro upang tulungan ang mga bata na matuto ng mga kasanayang ito. Sa pamamagitan ng paglalaro, ang mga bata ay nagsasanay sa kanilang panlipunang kakayahan, sinisiyasat ang kanilang pakiramdam, sinusubukan ang bagong mga kaugalian at kumukuha ng katugunan mula sa iba. Ang paglalaro ay nagpapahintulot sa bata na matuto ng higit tungkol sa kanila at sa iba at paunlarin ang kanilang kakayahang pangkomunikasyon at interaksyon.

Pagkabuo ng Pakikipagkapwa – Emosyon

Panimula

Ano ang natututunan ng aking anak tungkol sa kanyang sarili at sa kanyang nararamdaman?

Ang iyong apat na taon ang edad na anak ay masigasig na gawin ang mga bagay na siya mismo. Maaari siyang tumanggi sa iyong tulong, kahit na siya ay nahihirapan at naiinis. Marami siyang mga paraan upang ilarawan ang kanyang sarili at mga kakayahan. “Apat na ako ngayon!” “Mas malaki na ako.” “Gusto kong gumuhit.” “Alam ko kung paano sumakay sa scooter!” Maaari niyang ipagdiwang ang kayang mga tagumpay sa pamamagitan ng pagsigaw. Nalinang na niya ang ilang mga paraan upang tulungan ang kanyang sarili na huminahon kapag nababagabag, ngunit minsan ay kailangan ng suporta at pag-aaruga ng mga matatatanda upang tulungan siya na paginhawahin ang sarili. Nagsisimula niyang linisin ang kanyang sarili, minsan kahit hindi sinasabi sa kanya. Naiisip niya kung paano siya nagbago. “Dati ay tatlo ako, ngayon ay apat na ako!”

Naipapayag niya at nailalarawan ang kanyang sarili tulad ng lungkot, gamit at takot, naipaliliwanag kung ano ang gma dahilan ng mga iyon, at maaaring humiling ng tiyak na kaginhawahan. Kaya din niyang ilarawan ang nararamdaman ng ibang mga bata at minsan ay natutukoy ang dahil kung bakit nararamdaman niya iyon. “Malungkot si Theo dahil pinabagsak ni Laurene ang kanyang bloke.” Nag-aalok siya ng kaaliwan at minsan ay nagpapakita ng pakikiramay sa iba, lalo na kapag hindi siya direktang sangkot sa hindi pagkakaunawaan.

Ano ang kanyang natututunan tungkol sa ibang tao at relasyon?

  • Ang pagkakaibigan ay mahalaga sa tagumpay sa pag-aaral ng mga bata at sa buhay. Ang kanilang kakayahan sa paglaki upang makipag-usap at makipag negosasyon sa ibang mga kaibigan ay nagpapahintulot sa kanila na makipaglaro ng mas matagal na panahon at makilahok sa mas kumplikadong uri ng mga laro.
  • Nagsisimulang mapansin at mailarawan ang pagkakaiba sa pagitan ng kanilang sarili at ibang tao. “Ang buhok ni Nona ay kayumanggi at ang akin ay itim.”
  • Umuunlad ang kanilang pagkakaibigan sa tiyak na mga bata at gumagamit ng mga salita, “matalik na kaibigan.”
  • Pinag-aaralan parin nila kung ano ang kahulugan ng “pagkakaibigan” at iniisip na kapag sila ay galit sa isang tao, hindi na sila magkaibigan kailanman.
  • Mayroon silang ilang mga kakayahan upang sumali sa laro ng ibang mga bata. Maaari silang manood sandali, magsimulang maglaro sa katabi ng iba o maaaring humiling na maglaro sila –iminumungkahi kung maaari silang maging “mag-ate” sa laro na nagkukunwaring pamilya.
  • Mayroon din silang mga kakayahan sa negosasyon at maaaring gamitin ang mga iyon upang lutasina ng hindi pagkakaunawaan sa mga kaibigan. Minsan ay ibinabahagi nila ang kanilang mga laruan at mga bagay sa paglalaro sa ibang mgabata, ngunit kasali parin ang negosasyon tungkol sa “sino ang nauna dito” at “gaano katagal bago ibalik.”
  • Nakapagbibigay sila ng mga direksyon sa iba sa paglalaro “Dapat ikaw ang maging daddy,” at minsan ay sinusunod ang direksyon mula sa iba. Ngunit minsan naiinis sila at natatakot na kapag hindi sila naglaro sa mga patakaran na iyon – hindi sila makakapunta sa kanilang kaarawan.
  • Nakikisali sila sa maliit na grupo ng aktibidad sa ilang mga bata, ngunit hindi sila madalas naghihintay para sa kanilang oras magsalita. Gusto nilang malaman kung ano ang mangyayari at kapag binigyan ng impormasyon tungkol sa darating na transisyon, maaaring masiglang makibahagi.
  • Ang mga magulang at mga guro ay napakahalaga sa kanila bilang mapagkukunan ng kaginhawahan at impormasyon, ngunit maaari nilang pigilan ang direksyon ng matanda, sasabihin na “Hindi ikaw ang boss sa aking sarili.” Mukha silang masigasig na gumawa ng lahat ng desisyon at magkaroon ng palagiang “pagsubok” upang makita kung ang matanda ay siya paring namamahala sa desisyon. Sila ay nasisimulang sumunod sa mga patakaran, kahit na walang matanda sa paligid, ngunit minsan ay kailangang ipaalala sa kanila ang tungkol sa mga patakaran.

Narito ang ilang mga tip upang tulungan ang iyong anak na matuto tungkol sa kanyang sarili bilang isang tao, matuto tungkol sa ibang tao at matuto tungkol sa kanyang nararamdaman:

Pag-aaral tungkol sa sarili bilang tao

  • Gusto niya ang pakiramdam na “malaya”.Maaaring tumagal upang matapos ang mga gawain kung siya ay tumutulong, ngunit ang pakikibahagi sa ganitong paraan ay nakatutulong sa kanya na maramdaman ang kakayahan at magbigay sa kanya ng pagsasanay sa kanyang bagong kakayahan.
    • Gusto niya na pumili ng sariling mga damit, gayundin ang magbihis at maghubad sa sarili niya.
    • Gusto niyang tumulong sa mga gawain sa bahay tulad ng pagluluto, paghahardin, pagtitiklop ng labada, pag-aayos ng mesa, pagtatago ng mga laruan at pagtulong sa paghuhugas ng kotse.
  • Sa kanyang pagtatangka na “lumaki” maaari siyang magtiis gawin ang nais mong gawin niya. Kahit na kailangan mo siyang pigilan o magtakda ng limitasyon, dapat mong ipaalam sa kanya na nauunawaan mo ang kanyang ideya. Kpaag tumanggi siya na isara ang TV, kahit pagkatapos mo siyang bigyan ng babala, maaari mo siyang kausapin, tanggapin ang kanyang nararamdaman, imungkahi na kung siya ay manood muli, at binigyan siya ng pagpipilian tungkol sa kung paano tatapusin ang ginagawa.
    • “Oras na para isara na ang TV.” (positibong limitasyon)
    • “Alam kong gusto mong panoorin ang programa.” (tinatanggap ang kanyang ideya)
    • “Pagkatapos natin itong isara, maaari tayong gumawa ng plano kung kailan ka uli manonood.”
    • “Maaari mo ba iyan isara o tutulungan kita?” (may limitasyong pamimilian)
    •  “Humanap tayo ng iba pang nakakatuwang aktibidad na gagawin—mga bagay na maaari kang kumilos sa paligid at maging aktibo o bagay kung saan maaari kang magsulat ng iyong kwento.”

Pag-aaral tungkol sa sariling nararamdaman

  • Tanungin siya tungkol sa nararamdaman.
    • “Ano ang pakiramdam mo ngayon?”
    • “Tingnan mo ang lalaki sa aklat. Ano sa tingin mo ang kanyang nararamdaman? Bakit  ganun sa tingin mo ang kanyang nararamdaman?”
  • Tulungan siya na maunawaan ang kanyang nararamdaman sa pamamagitan ng pagbibigay ng pangalan sa kanila kung wala siyang mga salita para doon.
    • “Mukhang nalulungkot ka.”
    • “Nakakainis kung subukan mo na magtayo ng tore at laging bumabagsak.”
    • “Nakikita ko kung gaano ka natutuwa na pumunta sa bahay ng iyong kaibigan.”
  • Laging maglaan ng oras upang pag-usapan ang nararamdaman.
    • “Kumusta ang araw mo? Saan ka naging masaya? Nagalit ka ba sa kahit anong bagay? May nangyari bang malungkot? Ano ang paborito mong bahagi ng araw na ito?”
    • Kapag ibinahagi niya ang kanyang nararamdaman at karanasan sa iyo, maaari mong pakinggan ang kayang mga ideya at pag-usapan ninyo ang tungkol sa mga iyon.
  • Tulungan siyang humanap ng ligtas na paraan upang ipakita ang kanyang nararamdaman.
    • “Mukhang nagagalit ka sa iyong kaibigan. Maaari mo bang sabihin sa kanya kung ano ang ikinagagalit mo?”
    • “Kung gamit ka at gusto mong saktan ang isang bagay, maaari mong saktan ang unan na ito, ngunit hindi ligtas na saktan mo ang iyong kaibigan.”
    • Kung natatakot ang iyong anak, manatili sa kanyang tabi at bigyan ng kaginhawahan. Minsan ayaw ng iyong anak na ialis mula sa nakakatakot na sitwasyon, ngunit nais niya na nandoon ka para tumulong. Kung siya ay takot sa mabait na aso ng kapitbahay, maaari kang umupo tabi sa kanya, hawakan siya at pag-usapan ang tungkol sa aso. Kadalasan, ang iyong presensiya at ilang impormasyon at ligtas na interaksyon ay makatutulong sa kanya na hindi maramdaman masyado ang takot. Kung gusto niyang lumayo, maaari mong ibigay sa kanya ang hudyat mula sa kanya. Minsan ang pagkuha ng nakakatakot na larawan ng bagay at hayaan na hawakan ng iyong anak at pag-usapan ang larawan ay nakatutulong sa kanyang takot.
    • Maaari kang kumuha ng mga larawan mula sa aklat o tanungin siya kung gusto niyang gumuhit ng mga larawan at tulungan siyang kumuha ng mga larawan sa aklat (idikit ito ng magkakasama).
  • Ipaalam sa kanya na ang lahat ng kanyang nararamdaman ay malusog at makikinig ka o tatanggapin ang kanyang nararamdaman.Ito ay nagpapahintulot sa kanya upang pagkatiwalaan ka ng kanyang nararamdaman at hindi maramdaman na kailangan niyang itago ang nararamdaman mula sa iyo.

Pag-aaral tungkol sa ibang tao

  • Magbigay ng pagkakataon para sa kanya na makipaglaro sa ibang mga bata (sa park, sa mga kapitbahay o pamilya, sa mga klase ng magulang/bata).
  • Maging handa kapag siya ay naglalaro kasama ang ibang mga bata. Maaaring kailangan niya ng ilang tulong sa negosasyon, pagkikinig sa ideya ng kaibigan, pagsasabi ng kanyang sariling ideya at pagbuo ng mga solusyon. Maaaring kailanganin din niya ng tulong sa kaligtasan, dahil siya ay tuwang tuwa na subukan ang mga bagong bagay.

PAGBUBUO NG PANANALITA AT KARUNUNGANG BUMASA AT SUMULAT

36 BUWAN (3 TAON) HANGGANG 48 BUWAN (4 TAON)

Paano natututong magsalita ang mga bata?

Buod ng Lengguwahe at ng Kakayahang Bumasa’t Sumulat

Ang mga bata ay isinilang na handang makipag-usap at matuto ng lengguwahe. Sa pakikinig sa mga usapan ng kanilang pamilya, sa kalaonan masisimulang tukuyin ng mga bata ang mga pamilyar na tunog at bumuo ng mga bukabyularyo ng mga salita na naiintindihan nila, bago pa sila makapagsalita. Ang kakayahan ng mga bata na makaintindi ng lengguwahe ay tinatawag na “receptive language.”

Sa una, ang mga sanggol ay nakikipag-usap sa pamamagitan ng paggawa ng mga tunog, hal., pag-iyak, at sa pamamagitan ng mga galaw. Sa paglapit nila sa edad na bagu-bago pa lamang maglakad, nagsisimula silang gumamit ng mga ilang salitang pamilyar at, sa 4 at 5 taon, marami na silang bokabularyo at nasusunod na ang mga panuntunan ng gramatika kapag sila’y nakikipag-usap gamit ang lengguwahe. Ang kakayahan ng mga bata na gumamit ng lengguwahe upang masabi ang kanilang mga iniisip, ideya, at pakiramdam ay tinatawag na “expressive language” (o makahulugang pananalita).

Habang natututo ang mga bata ng mga salitang binibigkas , sila din ay natututo ng mga nakasulat na salita– sa pamamagitan ng mga libro, signs, at mga sulat. Bago matuto na magbasa ng mga salita, natututunan ng mga bata na ang mga nakasulat ay mga kumakatawan sa mga salita at bago magsulat, sila ay natututong gumawa ng mga marka at gumuhit ng mga larawan. Sa oras na sila’y tumungtong sa 5 taon, maiintindihan nila na binubuo ng mga letra ang mga salita at ang mga salita ay makakagawa ng mga kuwento na matututunan nilang basahin. Maraming mga 5 taong gulang na nakakabasa at nakakasulat na rin ng kanilang sariling pangalan.

Pagbubuo ng Pananalita at Karunungang Bumasa at Sumulat

Panimula

Paano natututo ng wika ang mga bata at magsimulang maunawaan ang mga binabasa at sinusulat?

  • Mga edad 4- na taon, karamihan sa mga bata ay kaya ng magsabi ng kanilang mga ideya at nararamdaman, magtanong, at maintindihan kung ano ang sinabi sa kanila. Kaya na nilang magkuwento tungkol sa mga bagay na nangyari sa nakaraan at mangyayari sa hinaharap.
  • Nakikisali sila sa pag-uusap ng iba, sumasagot “sa paksa” minsan. Kaya nilang magkwento at iugnay ang simpleng pagkakasunod-sunod. Maaari nilang pagsamahin ang kathang isip at tunay na pangyayari sa kanilang mga kwento.
  • Mga edad 4-na taon, gusto ng mga bata na laruin ang mga tunog ng salita, gumawa ng kalokohang tugma. Gusto din nila na gumawa ng “walang kwentang” mga salita at minsan ay nag-eeksperimento ng “baliw” na wika. Natutunan nila ang maraming “panuntunan” sa komunikasyon sa kanilang pamilya at kultura at kapag gumagamit ng wika ay nakagagawa lamang ng kaunting pagkakamali, tulad ng “I wented to the store.” Gusto din nilang matutunan ang “malaking” mga salita, tulad ng tiyak na uri ng mga trak.
  • Mag edad 4- na taon, nauunawaan ng mga bata na ang mga titik sa pahina ng aklat ay iba mula sa mga larawan. Natututunan nila na ang mga titik ay nakagagawa ng mga salita at kapag binasa ng iba’t ibang tao ang mga salita, ang mga salita ay pareho parin.
  • Interesado sila sa pagguhit at pagsusulat at “nagkukunwari” na isinusulat ang mga titik at salita, kahit na bago nila malaman kung paano isulat ang mga tunay na titik.
  • Mga edad 4-taon, nagkukunwari din ang mga bata na nagbabasa ng mga aklat, binubuklat ang mga pahina at “nagkukuwento” ito man ay mula sa alaala ng kwento o sa pamamagitan ng pagkukuwento tungkol sa mga larawan. Marami din ang natuto ng mga salita sa ilang mga kanta.

Pag-unlad ng Wikang Bilingguwal

Paaano natututo ng wika ang mga bata sa bilingguwal o hindi nagsasalita ng Ingles na pamilya?

  • Ang mga bata ay napaka dalubhasa sa pag-aaral ng wika at may kakayahan na matutunan ang dalawa o higit pang mga wika kahit na bago sila magsimulang mag-aral.
  • Ang mga pamilya na nagsasalita ng wika sa bahay bukod sa Ingles ay maaaring gamitin ang kanilang sariling wika bilang kanilang pangunahing wika sa kanilang mga anak. Ang pag-aaral sa kanilang sariling wika ay nakatutulong sa mga bata na maramdamang konektado sa kanilang pamilya at kultura. Maaari din silang matuto ng Ingles kapag ang pamilya ay bilingguwal o maaari silang matuto ng Ingles kapag nagsimula na sila sa childcare o paaralan.
  • Sinusuportahan ng pamilya ang pag-aaral ng wika sa pamamagitan ng pagsasalita, pagbabasa o pagkanta sa kanilang mga anak gamit ang sariling wika. Sa ganitong paraan natututo ng maraming kasanayan sa wika ang mga bata na makatutulong sa kanila kapag nagsimula na silang mag-aral ng Ingles.
  • Tingnan ang iyong lokal na aklatan para sa mga aklat sa iyong sariling wika.
  • Ang mga batang may ganitong oportunidad na maging bilingguwal sa batang edad ay makikinabang mula sa paggamit ng parehong wika sa buong buhay nila.

Pakikinig at Pagsasalita

How do speaking and listening help a child learn language?Paano nakatutulong ang pagsasalita at pakikinig sa bata na matuto ng wika?

Ang pag-aaral kung paano magsalita at paano sumali sa usapan ay napakahalagang unang hakbang upang matutong bumasa at magtagumpay sa pag-aaral. Mas maraming naririnig na salita ang mga bata, at may mas malaki silang bokabularyo, mas mahusay sila sa paaralan. Ang mga bata ay masigasig na mag-aaral ng wika at nabibighani sa kapangyarihan ng wika…

  • upang sabihin ang kanilang mga kailangan, nararamdaman, at ideya
  • upang ibahagi ang kanilang personal na karanasan sa iba,
  • upang gawin ang mga bagay,
  • upang kumuha at magbigay ng impormasyon,
  • upang lutasin ang mga problema,
  • upang tulungan sila na magkaroon ng koneksyon sa tao,
  • upang lumikha at magkwento.

Ang mga bata ay natututo ng wika sa pamamagitan ng pakikinig, pakikipag-usap, pagsasanay ng mga bagong salita, at pakinggan at sagutin. Natututo ang mga bata ng bagong salita kapag gumamit ka ng mga bagong salita sa kanila. Ang pamilya ay napakaraming pagkakataon araw-araw upang tulungan ang kanilang mga anak na matuto ng wika.

Mga tip kung ano ang gagawin ng pamilya upang tulungan ang kanilang mga anak na matuto ng wika:

  • Matutulungan mo ang pag-unlad ng wika ng mga bata sa araw-araw ng mga gawain. Ang wika ay hindi bagay na dapat ituro sa “espesyal na aralin.” Kapag ang kapamilya ay nakipag-usap sa mga bata sila ay likas na nagtuturo ng wika. Ang paggamit ng wika ay ang tanging dapat gawin ng kapamilya. Mas maraming wika ang ginagamit ng kapamilya sa mga bata, mas marami ang matututunan ng mga bata.
  • Sa sasakyan, sa tindahan, sa paglalakad, sa bahay habang ginagawa ang gawaing bahay, habang naglalaro ang bata, sa oras ng pagkain, sa pagtulog. Kapag pinag-usapan natin ang mga bagay na madali at natatandaan, mas mauunawaan ng mga bata ang wika dahil mayroon silang nakikitang palatandaan at karanasan upang itugma sa mga salita.
  • Pag-usapan ang
    • ano ang tinitingnan mo,
    • ano ang ginagawa nila,
    • ano ang ginagawa mo,
    • anong ang ginawa ninyo kanina,
    • ano ang gagawin mo mamaya.
  • Magdagdag ng ilang bagong naglalarawang mga salita kapag nakikipag-usap ka sa mga bata. Isa sa mga paraan na karaniwan nating ginagawa upang bumuo ng bokabularyo ang bata ay sa pamamagitan ng pagpapakilala ng bagong salita kasama ang pamilyar na mga salita na alam na nila at may nakikitang palatandaan upang mas madali nilang maunawan ang mga bagong salita.
    • “May aso.”
    • “May malaki, tumatalbog na aso.”
    • “May malaki, tumatalbog, kulot ang buhok na aso na inaamoy ang bato at winawagwag ang kanyang buntot.”
  • Ibahagi ang mga kwento sa kanila. Ang mga kwento ay nagbibigay saiyo ng pagkakataon an ibahagi kung ano ang mahalaga saiyo, kung ano ang pinahahalagahan mo at ano ang palagay mo tungkol sa mga bagay. Ang mga kwento ay makatutulong sa mga bata na maramdaman na konektado sila saiyo at maglaan para sa pag-aaral ng wika.
    • Gusto ng mga bata na marinig ang mga kwento mula sa iyong kabataan. Ang mga kwentong ito ay nagtuturo sa kanila tungkol sa kasaysayan, pamilya at kultura.
    • Ang mga kwento ay maaaring tungkol sa iyong araw, sa mga bagay na interesado ka. Maaari kang gumagamit ng mga kwento upang tandaan at ibalik sa panahon ng iyong anak.
    • Hindi kinakailangang mahaba ang mga kwento. Maaaring naglalaman ang mga iyon kung ano ang nangyari, ano ang nararamdaman ng anak mo tungkol dito, paano nalutas ng mga tauhan ang problema, ano ang katulad nito para saiyo upang maging bata.
    • Maaari kang gumagamit ng mga kwento upang ilarawan ang mga ideya na iyong pinahahalagahan, halimbawa, pagtitiyaga, pagiging malikhain, pakikiramay, pagkamapagbigay, mapag-alaga, katapangan, pagtutulungan.
  • Tanungin ang mga bata ng mga tanong. Ang pagtatanong sa mga bata ay nagbibigay sa kanila ng pagkakataon na makita at isipin kung ano ang alam nila at nag-aalok din sa kanila ng oportunidad na magsanay sa pagpili at pagbigkas ng mga salita. Nagpapahintulot din ito sa kanila na malaman ang kahalagahan ng kanilang mga ideya.
  • Tanungin sila tungkol sa:
    • ano ang nakikita nila,
    • ano ang ginagawa nila,
    • ano ang iniisip nila,
    • ano ang nararamdaman nila,
    • ano ang gusto nila,
    • ano ang nangyari kanina,
    • ano sa tingin nila ang mangyayari.
  • Tanungin sila ng mga karagdagang tanong. Kapag may sinabi sila saiyo, maaari mo silang tanungin para sa higit pang detalye Tanungin sila ng maraming tanong, subukan sila na mag-isip ng mas malalim tungkol sa kung ano ang alam nila at maghanap ng mga salita na naglalarawan dito. Ang pagsagot sa iyong mga tanong ay isang paraan para sa maunat ang kanilang pangwikang kalamnan.
    • “Wow, ikaw at si Rigo ay naglaro ng mga dragon. Ano ang ginawa ng mga dragon? Sabihin mo sa akin ang higit pa tungkol sa mga dragon.Paano sa tingin mo pinalalabas ng dragon ang apoy sa kanilang mga bibig?”
    • “Gumuhit ka ng spaceship? Ano ang nasa loob ng spaceship? Paano lumilipad ang iyong spaceship? Saan pupunta ang iyong spaceship? Sabihin mo saakin ang higit pa tungkol sa spaceship.”
  • Magtanong ng mga tanong na nagpapahintulot sa mga bata upang lumikha ng kanilang sariling sagot (iwasan ang mga tanong na may oo o hindi na sagot) Kapag tinatanong natin ang mga bata na walang “wastong sagot,” maaari silang maging malikhain at maingat sa kanilang sagot, sa halip na basta lamang subukan na alamin kung ano ang nais mong sabihin sa kanila.
    • Narito ang ilang mga halimbawa ng mga tanong na maaaring humantong sa mas mahaba o maikling pag-uusap.
    • “Ano ang ginawa mo at ni Liam ngayon?” (walang limitasyon—mahabang pag-uusap)
    • “Nasiyahan ba kayo ni Liam ngayon?” (oo/hindi o tanong na may limitasyon —maikling pag-uusap)
    • “Ikuwento mo saakin ang tungkol sa iyong kaibigan na si Lew.” (walang limitasyon – mahabang pag-uusap)
    • “Gusto mo ba si Lew?” (oo/hindi o tanong na may limitasyon —maikling pag-uusap)
  • Magtanong na wala kang nakahandang sagot. Ang pagtatanong ng mga tanong na wala kang nakahandang sagot ay nagsasabi sa mga bata na ikaw ay tuany na interesado sa kanilang iniisip at kaya ang kanilang mga iniisip ay mahalaga.
    • Ano ang nakikita mo sa pahinang ito? (hindi alam ang sagot—ang magandang paraan upang tulungan ang iyong anak na mag-isip)
    • Ano sa tingin mo ang gagawin ng aso? (hindi alam ang sagot—ang magandang paraan upang tulungan ang iyong anak na mag-isip)
    • Ano ang kulay ng aso? (alam na sagot; kaunting tulong sa pag-iisip ng mga bata)
  • Maaari mong anyayahan ang iyong anak na sagutin ang tanong na itinanong mo. Karaniwan, ang mga bata ay mayroon ng hula kapag tinanong mo sila. Ang pagtatanong sa mga bata kung ano sa palagay nila ay humihimok sa kanila na isalin ang kanilang mga iniisip sa mga salita at nagbibigay sa kanila ng higit na pagkakataon upang makipag-usap saiyo.
    • “Nakawiwiling tanong iyan. Sa tingin mo, paano nakaakyat ang mga bituin sa langit?”
  • Makinig sa mga bata. Ang mga bata ay patuloy na magsasalita kapag alam nila na ikaw ay nakikinig. Ang higit na pagsasalita ay nagbibigay sa kanila ng higit na pagsasanay sa wika.
  • Maaari mong ipaalam sa kanila na ikaw ay nakikinig kung
    • tumitingin sa mata,
    • nagbibigay ng puwang upang sila ay magsalita o tapusin ang kanilang sinasabi,
    • isara ang TV,
    • pagkakaroon ng “panahon sa pag-uusap” nang palagian (halimbawa, pag-upo sa sopa na magkatabi, paglalakad na magkasama, magkayakap matulog)
    • pag-uulit o pagsasabing muli ng sinabi nila upang ipaalam sa kanila na narinig mo sila,
    • pagtatanong,
    • pagpapasalamat sa kanila sa pagbabahagi ng kanilang mga ideya o kwento saiyo.
  • Maaari kang gumagamit ng teknolohiya upang tulungan ang pag-unlad ng wika ng iyong mga anak
  • Gamitin ang iyong phone upang irekord ang mga salita at kwento ng iyong mga anak. Kapag pinatunog mo ito pag-usapan kung ano ang sinabi nila.

Pagbabasa

Paano natututong bumasa ang ang mga bata?

  • Kapag nagbabasa ka kasama ang iyong anak sinisimulan mo na buksan ang mga bagong mundo nila. Ang pagbabasa ay nagpapahintulot sa kanila na matuto tungkol sa makapangyarihang anyo ng komunikasyon at bigyan sila ng daan sa lahat ng uri ng impormasyon.
  • Karamihan sa mga bata ay gustong ibahagi ang kanilang aklat sa kapamilya. Ang pagbabasa nito sa iyong anak ay pinakamahalagang bagay na magagawa mo upang tulungan sila na matutong bumasa at maging matagumpay sa paaralan.
  • Ang pagbabasa ay hindi lamang nangyayari sa mga aklat. Ang mga bata ay nabibighani sa mga karatula, etiketa, tagubilin, tala, sulat at email. Ang kaalaman sa maraming gamit ng mga iyon sa pagbabasa ay nakatutulong sa mga bata na mas maging tuwang-tuwa tungkol sa pag-aaral magbasa.
  • Ang maagang karanasan sa pagbabasa para sa mga bata ay simula upang matuto ang mga bata na kilalanin ang mga larawan at imahe. Natututunan nila na ang mga larawan at imahe ay maaaring bigyan ng pangalan at pag-usapan ito. Natututunan din nila na ang mga kwento ay maaaring pag-usapan ang tungkol sa mga larawan sa aklat. At sa huli ay natututunan nila na ang mga titik sa pahina ay nagsasabi sa kwento tungkol sa mga larawan at inilalarawan ang mga iyon. Halimbawa, nagsisimula sila na unawain na may ugnayan sa pagitan ng lawaran ng mansanas at ang mga titik na m-a-n-s-a-n-a-s sa pahina— na ang mga titik ay kumakatawan sa kaisipang mansanas.
  • Kapag nakikilala ng mga bata ang mga aklat, natututo sila ng maraming bagay:
    • Ang mga aklat na iyong ay mahalaga (dahil sila ay mahalaga saiyo!) at dahil ang mga ito ay may maraming kawiliwiling impormasyon.
    • Paano mo gamitin ang aklat—hawakan ito, buklatin ang mga pahina, pag-usapan ang bawat pahina,
    • Paano mo ito gagamitin sa iba o saiyong sarili,
    • Nasaan ang kwento (Nasa mga larawan ba ito o sa ilalim ng pahina o nasa alaala ng taong nagbabasa nito?)
    • Paano iayos ang mga aklat (Ang mga pamagat at pangalan ng may akda ay nasa unahan at ang kwento ay nasa loob)

Mga tip kung ano ang magagawa ng kapamilya upang tulungan ang mga bata sa mga aktibidad na paunang pagbabasa:

  • Tingnan ang mga larawan at imahe kasama ang mga bata at tanungin sila kung ano ang nakikita nila at pag-usapan kung ano ang nakita. Makatutulong ito sa mga bata na linangin ang kanilang kakayang magmasid at bigyan sila ng pagkakataon na magsanay at palawakin ang kanilang bokabularyo.
  • Tanungin sila kung ano sa palagay nila ang nangyayari sa larawan. Ito ay nagbibigay sa mga bata ng pagkakataon na magsanay sa pagkukwento ng kanilang sariling kwento” at makatutulong sa kanila na mag-isip ng sarili bilang mga tagapagkwento at manunulat.
  • Pansinin ang mga salita sa kapaligiran at ituro ang mga iyon sa mga bata. Kapag itinuro natin ang mga lugar na ang mga salita ay ginagamit sa mundo,magsisimulang makita ng mga bata ang kahalagahan ng pagsusulat ng salita at mararamdaman ng mas nagaganyak na matutunan kung paano basahin ang mga salitang iyon.
    • Kung ikaw ay nakasakay sa sasakyan, maaari mong kausapin ang iyong anak tungkol sa mga karatula sa daan.
    • Sa tindahan ng groseri, maaari kang tulungan ng mga bata na “basahin” ang mga tatak sa mga lata at pakete.  Ang pag-uusap tungkol sa mga larawan ay makatutulong sa karanasan ng mga bata ang pakiramdam ng nagbabasa.
  • Basahin sa kanila ang isinusulat mo. Kung makikita ng mga bata ang proseso sa pagsusulat at maririnig kung ano ang ibig sabihin nito, mas mauunawaan nila ng malinaw ang kaugnayan sa pagitan ng pagsusulat ng liham at pagbibigay ng mensahe.
    • ” Gumagawa ako ng listahan para sa tindahan ng groseri. Ang sabi dito, ‘keso,’ at ito pa ang sabi nito, ‘bigas.’ Anong uri ng prutas ang dapat nating ilagay sa listahan ng bibilhin?”
    • ” Gumagawa ako ng sulat sa iyong guro na nagsasabi na pupunta tayo sa bayan sa isang linggo.”
  • Basahin ang mga nota at titik ng malakas sa kanila.
    • Narito ang liham na isinulat ng iyong guro. Sabi dito, “Mga minamahal naming pamilya…..”
  • Ituro ang salita na iyong binabasa.
    • Ang pagtuturo sa mga salita ay nakatutulong sa mga bata na maunawaan kung paano ang binibigkas na salita ay nauugnay sa mga nakasulat na salita.
    • ” Ito ay liham mula kay lola. Ito ang sabi niya, ‘Mahal kita.’ Ito ang sabi niya, ‘Pupunta ako diyan para bisitahin ka.'”
  • Basahan din sila ng mga email at mga tekstong mensahe. Kung minsan ang mga salita na nasa screen ay hindi nakikita ng mga bata. Ang pagpapakita sa kanila ng mga salitang ito ay nakatutulong sa kanila kung paano ang teknolohiya ay maaaring magdala ng mga nakasulat na salita at komunikasyon.
    • Marami sa mga salita sa kanilang paligid ay elektroniko, at maaari rin na magbigay ito ng mga pagkakataon para sa mga aktibidad ng paunang pagbabasa.
  • Maghanap ng mga pagkakataon na isulat ang mga salita. Ang pagsusulat ng mga salita ng iyong anak ay isa sa pinakamahalagang bagay na iyong gagawin upang patunayan sa kanila ang kapangyarihan ng pagsusulat at pagbabasa. Kapag ang kanilang sariling salita ay maaaring “itago” at ibahagi sa ibang tao at sa iba’t ibang pagkakataon, mararamdaman nila ang kapangyarihan ng pagsusulat at pagbabasa.
    • Kung nalulungkot sila na magpaalam sa kanilang kaibigan, maaari mong imungkahi sa kanila na baka gusto nilang sumulat ng liham. Maaari silang gumuhit ng larawan at sabihin saiyo kung ano ang dapat isulat. Sa oras na maisulat mo ang mga kanilang mga salita, basahin ang mga iyon sa iyong anak.
    • Kung magdaraos ng kaarawan ang kanilang kaibigan, maaari silang tumulong gumawa ng card – sa pamamagitan ng pagguhit at pagsasabi saiyo ng mga salita na isusulat.
    • Kung may itinayo sila at nais na itabi ito, maaari mo silang tulungan na gumawa ng karatula (gamit ang mga salita) upang iteyp sa kanilang estruktura.
  • Ihanda ang mga kagamitan upang magamit nila sa pagguhit (mga lapis, pen, marker, chalk). Kapag gumuguhit sila, maaari mo silang tanungin kung nais nilang sabihin saiyo ang tungkol dito. Maaari mong isulat ang kanilang “kwento” sa post-it note at pagkatapos ay itanong sa kanila kung nais nilang basahin ito sa kanila.  Ang mga gamit sa pagguhit ay nagbibigay sa kanila ng pagkakataon na magsanay kung paano gumawa ng linya at mga hugis – ang kakayahan na sa huli ay kakailanganin nila sa pagsusulat. Kahit na ang pagguhit ng mga larawan ay nagbibigay sa kanila ng pakiramdam na kakayahang ipahayag ang kanilang mga ideya sa iba’t ibang paraan, at maaari silang magsimulang magkaroon ng karanasan na maging “may-akda” sa kanilang sarili.
  • Basahan ng aklat ang iyong anak Ang pagbabasa ng aklat sa iyong anak ay hindi lamang nagbibigay sa kanila ng pagsasanay sa lahat ng mga kakayahang kinakailangan sa pagbabasa, ngunit sinasabi din nito sa kanila kung gaano kahalaga ang pagbabasa para saiyo.
    • Magbigay ng iba’t ibang aklat ng bata sa salansanan o sa basket na maaabot ng bata
    • Maaari kang gumawa ng palagiang pagdalaw sa aklatan o bookstore upang kumuha ng mga aklat para sa iyong anak
    • Kabilang ang pagbabasa bilang palagiang aktibidad sa iyong anak (humanap ng oras araw-araw kung kailan maaari mong basahin ang mga aklat sa iyong anak.)
    • Isara ang TV upang magkaroon ng oras para sa pagbabasa.
    • Basahin ang libro ng higit sa isang beses sa iyong anak. Karaniwang gusto ng mga bata na basahin ang parehong aklat ng maraming beses.
    • Pag-usapan mo ng iyong anak ang aklat.
    • Bago buklatin ang pahina, tanungin ang iyong anak kung ano sa palagay niya ang mangyayari sa susunod.
    • Gayundin sa pagbabasa ng mga salita, maaari mong talakayin ang kwento at mga larawan sa iyong anak:
    • “Ano ang nakikita mo sa pahina?”
    • “Ano sa palagay mo bakit umakyat ang bata sa itaas ng puno?”
    • “Ano ang gagawin mo kung ikaw ay nakasakay sa kabayong iyon?”
    • Bago basahin ang isa sa mga paboritong aklat niya, tanungin siya kung gusto niya munang magkwento sayo.
    • Minsan, kapag binabasahan ang iyong anak, maaari mong ituro ang mga salita habang binabasa mo ang mga iyon.
    • Ipaliwanag sa iyong anak kung ano ang mga salita sa pabalat ng aklat. “Ito ang pamagat ng aklat. Ito ay nagbibigay ng ideya kung saan tungkol ang aklat.” “Ito ang pangalan ng may akda. Ang may akda ay ang taong nagsulat ng aklat. Ito ang pangalan ng ilustrador.
    • Pag-usapan ng iyong anak ang mga titik at tunog.
    • Ituro ang mga titik ng natatanging mga salita, tulad ng pangalan ng bata. “Ang iyong pangalan ay nagsisimula sa “S,” Sergio.
    • Maglaro ng mga tunog at tugma. Gamitin ang mga kanta, tula o iba pang mga tugmang salita, matutulungan mo ang mga bata na makinig at ikumpara ang mga tunog sa mga salita.
    • “Maaari kang maglaro ng mga tugmang laro sa sasakyan. “Ang oso ay may itim na balahibo. Maaari ka bang mag-isip ng salita na katulad ng tunog ng oso at balahibo?”
  • Gamitin ang iyong phone upang irekord ang iyong sarili habang nagbabasa ng aklat sa iyong mga anak at maaari silang makinig sa mga iyon kapag ikaw ay abala o kapag sila ay naghihintay sa tanggapan ng doktor.

Pagsusulat

Paano natututo ang mga bata na magsulat?

  • Sa edad na 4 na taon, maraming mga bata ang nakakaalam ng ilang mga gamit sa pagsusulat. Alam nila na may mga salita sa maraming lugar- mga aklat, karatula, tala, liham, magasin, kompyuter, tindahan.
  • Nagsisimulang  nilang maunawaan na ang mga tao ay maaaring gumagamit ng pagsusulat upang magbigay ng mensahe sa tao.
  • Kapag gumuguhit sila ng isang bagay, maaari din nilang magustuhan na magsulat ng titik sa papel. Ang kanilang mga “titik” ay maaaring hindi pa talagang katulad ng mga titik, ngunit nagsisimulang maging mas kamukha ng sulat kaysa sa guhit.
  • Maaaring gumawa ang bata ng ilang mga kilo-kilong linya papunta sa pahina at sabihin, “Ito ang kwento ng nakakatakot na lobo.” Tapos maaari niyang iguhit ang ilang mga bilog sa ibaba ng pahina at sabihin, “At ito ang larawan ng lobo.” Ang pagsusulat at pagguhit ng magkasama ay isang hakbang sa direksyon ng pag-aaral upang magsulat ng malinaw na mga salita.
  • Ang pagkakaroon ng daan sa mga kagamitan sa pagguhit at pagsusulat at papel ay humihimok sa mga bata na gamitin ang mga kagamitang ito upang ipahayag ang kanilang sarili at upang makipag-usap.

Mga tip kung ano ang dapat gawin ng kapamilya upang tulungan ang mga bata na matutong magsulat:

  • Magbigay ng iba’t ibang kagamitan sa pagsusulat at papel kung saan nakikita ito at naaabot nila. (Mga lapis, pen, may pinong dulo na marker, papel na may iba’t ibang sukat.)  Madalas kailangan ng mga bata sa kanilang paglalaro ang mga larawan o gumawa ng karatula. Ang mga kagamitan na mayroon ay humihimok sa kanila na gamitin ang mga ito sa kanilang paglalaro ng mas madalas.
    • Maaari mo rin na isama at iteyp ang mga piraso ng papel, upang makagawa ang mga bata ng karatula, sobre at makapagsulat ng mga titik o tala. Minsan gusto ng mga bata na magkaroon ng papel na may maluwang na linya sa pagsusulat.
  • Lumikha ng paboritong “sobre ng salita” para sa iyong anak na maaaring lagyan ng mga salita na hiniling ng iyong anak na isulat para sa kanila. Kapag makikitang muli ng mga bata ang mga salitang iyon, nagsisimula nilang malaman kung ano ang hitsura nila at maaaring magsimula na “basahin” sila.
  • Maaari mong ilimbag o bumili ng tsart ng alpabeto upang ikaw at ang iyong anak ay tumingin dito kung nais niyang malaman kung paano baybayin ang isang bagay. Ang pagpapaskil ng alpabeto ay nakatutulong sa iyong anak upang tingnan ang mga titik sa kanilang sarili at makatutulong na maramdaman nila na maari silang magsulat mag-isa.
  • Maaari kang mag-alok ng mga titik sa iyong anak. Ang pagkakaroon ng mga titik sa paligid ay nakatutulong na makilala ng bata ang kanilang mga hugis at nagpapahintulot sa kanya na simulang ayusin ang mga ito, kahit bago ito maisulat nila ng buo.
    • May iba’t ibang uri ng titik na maaari mong bilihin, kabilang ang magnetikong mga titik na maaaring gamitin ng mga bata sa pridyeder, o maaaring isulat mo lamang ang mga titik sa maliit na piraso ng makapal na papel at ibigay sa kanila upang gamitin na gumawa ng mga salita.
  • Anyayahan ang iyong anak na magsulat kasama mo kapag nagsusulat ka ng mga tala o gumagawa ng listahan. Gusto ng mga bata na maging matulungin at makibahagi sa mga gawain ng matatanda. Ito ay nagtutulak sa kanilang interes upang matuto ng higit tungkol sa pagsusulat.
    •  “Gagawa ako ng mga listahan ng bibilihin. Gusto mo bang tulungan ako?” Kung alam mo na maaaring sumulat ang iyong anak ng tiyak na mga titik, maaari mo siyang anyayahan na isulat ang mga iyon sa iyong listahan. “Isinusulat ko ang mansanas sa listahan na nagsisimula sa “M” tulad ng iyong pangalan. Gusto mo bang isulat ang “M” para sa akin?
  • Alukin na magsulat ng mga kwentong pambata o mga salita. Ang pagsusulat ng kanilang mga ideya at pagbabasa sa kanila ng kanilang mga salita ay makapangyarihang karanasan para sa mga bata sa pagiging epektibo sa pagsusulat upang magtaglay at magpahayag ng kanyang ideya.
    • Kung may kaibigan o isang tao na nais nilang kausapin, maaari mo silang alukin ng tulong na gumawa ng liham.
    • Kung gumuhit sila ng larawan, maaari mo silang tanungin kung nais nilang sabihin ang tungkol dito at isulat ang tungkol sa kanilang ideya.

PAGKAKAINTINDI NG BILANG

36 BUWAN (3 TAON) HANGGANG 48 BUWAN (4 TAON)

Paano natututo ang mga bata tungkol sa mga bilang?

Buod ng Pagkakaintindi ng Bilang

Ang mga bata ay tumutuklas at nagsisimulang magsanay ng mga kakayahan na kailangan para sa matematika bago pa man pumasok sa elementarya. Sa mga unang taon ng buhay, ang mga bata ay natututong magbilang, kumilala ng mga hugis at modelo, naghahambing ng mga sukat at mga dami, at kumikilala ng mga pagkakapareho at kaibahan. Nakukuha ng mga bata ang mga kakayahang ito sa pamamagitan ng kanilang pagiging mausisa at naglalaro ng mga bagay at sa pamamagitan ng mga simpleng interaksyon sa mga matatanda. Ang araw-araw na interaksyon tulad ng pagbilang ng mga daliri sa kamay at paa ng isang matanda, pagbibigay ng dalawang pirasong saging, at ang pag-aayos ng bughaw at puting medyas sa iba’t-ibang tumpok ay nagdadagdag ng kakayahan ng isang bata sa matematika. Ang mga bata ay nagsisimulang makipag-usap tungkol sa mga dami ng mga bagay gamit ang mga salitang “mas marami” at “mas malaki.”

Habang sila ay lumalaki, sila ay natututong bumilang ng ilang mga numero. Lumalaki rin ang kanilang pang-unawa ng dami sa pamamagitan ng mga aktibidad tulad ng paglagay ng mga plato at mga baso sa mesa. Nalalaman nila kung paano ginagamit ng mga matatanda ang pagbibilang sa araw-araw na buhay at matututunan kung paano gamitin ng mga numero sa pamamagitan ng paggaya sa mga matatanda. Sa kabuuan ng mga unang taon, halos lahat ng mga bata ay natural na interesado sa mga numero. Mga masasayang aktibidad na may kinalaman sa mga numero ay nagpapatibay sa natural na interes ng mga bata at humihimok sa kanila na matuto pa tungkol sa mga konseptong pang-matematika.

Pagkakaintindi ng Bilang

Panimula

Ano ang natututunan ng mga preschool tungkol sa mga numero?

Ang mga maliliit na bata ay nagsisimulang magsanay sa kakayahan na kinakailangan para sa aritmetika at matematika bago pa sila pumasok sa paaralang elementarya. Karamihan sa mga kasanayang ito ay nalinang sa pamamagitan ng kanilang sariling pinasimulan na paglalaro ng mga bagay at sa pamamagitan ng simpleng interaksyon sa mga matatanda.

  • Ang mga bata ay natututo ng bilang sa papamagitan ng araw araw na interaksyon tulad ng paglalagay ng mga plato sa mesa, pagbibilang ng kanilang mga daliri upang sabihin sayo kung ilang taon na sila, pagbibilang ng mansanas na kinakailangan upang magkaroon ang bawat bata ng isa.
  • Karaniwang natututo ang mga bata kung paano sabihin ang 1-2-3-4-5 (minsan ay inilalagay ang mga bilang sa iba’t ibang ayos) bago nila malaman na ang bawat bilang ay kumakatawan sa isang bagay. Halimbawa, maaaring mayroon silang tatlong presa at bibilangin ang mga iyon ng 1-2-3-4-5, dahil hindi nila alam na ang bawat presa ay mayroon lamang na isang bilang. Habang nagsisimula ang bata sa ganitong konsepto, makikita mo na inihahanay niya ang mga hayop at binibigyan ang bawat isa ng dahon upang kainin. Sa huli, natututunan nila na kapag binibilang mo ang isang bagay, bawat bagay ay may isang bilang.
  • Nagsisimula din na maunawaan ng mga bata ang ideya ng marami at kakaunti at pinapansin kapag ang isang tao ay maraming cookies kaysa sa kanila, ngunit hindi nila lubos nauunawaan ang dami. Kapag mayroon silang isang cookie at ang kanilang kaibigan ay may isang cookie hatiin sa dalawa, iisipin nila na ang kanilang kaibigan ay may mas maraming cookies. Ang kanilang ideya tungkol sa marami at kakaunti ay nakakatulong sa kanila na matuto upang ikumpara ang higit pang dalawang bagay. Habang nakakukuha sila ng mas maraming karanasan, maisasaayos nila ang tatlong patpat mula sa pinakamaikli hanggang sa pinakamahaba o tatlong bola mula sa pinakamaliit hanggang sa pinakamalaki.
  • Sa edad na apat na taon ang mga bata ay natututong bumilang hanggang 10, ngunit maaaring makalimutan ang ilang mga bilang (hal., 1-2-3-5-7-8-10).
  • Nakikilala na nila ang mga nakasulat na bilang. Halimbawa, maaari nilang ituro sa karatula ng kalsada at sabihin, ” Iyan ay bilang 4—tulad ko 4.”
  • Hahanap din sila ng kakaunting bilang ng mga bagay at aalamin kung ilan ang mga iyon nang hindi binibilang. “Mayroon siyang tatlong awto at iisa lamang ang saakin!”
  • Sa ika-apat na taon, ang mga bata ay karaniwang nagbibilang ng hanggang 5 bagay, itinuturo ang bawat isa kapag sinasabi niya ang bilang.
  • Kadalasan ang may apat na taong gulang ay nagsasabi saiyo kung alin ang mas marami sa pamamagitan lang ng pagtingin. Kapag ang kaibigan niya ay may 6 na bloke at mayroon siyang dalawa, ipapaalam niya sayo na ang kanyang kaibigan ay may marami kaysa sa mayroon siya.
  • Nahuhulaan nila na kung may isang grupo ng manika sa kama at kinuha ang isa, kakaunti na lang ang manika sa kama. Kaugnay nito, kapag inilagay nila ang dalawang grupo ng mga bagay na magkakasama (pinagsasama ang kanilang mga kraker at ang kraker ng kaibigan nila), alam nila na mayroon silang marami.
  • Sa edad na apat na taon ang mga bata ay nakagagawa ng simpleng pagdadagdag at pagbabawas. Kapag mayroon silang apat na hiwa ng mansanas at kinain nila ang isa, sasabihin nila saiyo na mayroon silang tatlo—nang hindi binibilang. Kapag mayroon silang tren na kasing haba ng 4 na kotse at dinagdagan nila ng isa, sasabihin nila saiyo na mayroon na ngayong limang kotse.

Mga tip sa mga magulang upang tulungan ang mga anak na maunawaan ang mga bilang:

Maraming mga bagay na karaniwang ginagawa ng mga magulang sa mga anak na nakatutulong upang malinang ang kanilang matematika at pagbilang na kakayahan. Maraming mga pagkakataon sa ating pang araw araw na buhay kung saan ang mga matatanda ay bibilang ng mga bagay at ang  mga bata ay nagsasanay magbilang sa kanilang paglalaro. Narito ang ilang mga mungkahi na maaaring gawin ng mga magulang:

  • Basahin ng malakas, upang marinig ng mga bata ang pagkakasunod-sunod ng mga bilang at malaman kung gaano mo kadalas gamitin ang pagbibilang sa isang araw.Kapag natututo ang mga bata sa iyo kung gaano kahalaga ang mga numero sa araw-araw na buhay, lumalaki ang interes nila sa mga numero.
    • Bilangin ang mga halik na ibinigay mo sa iyong anak, bilangin ang mga puno sa labas ng iyong bahay, o bilangin kung ilang beses kumahol ang aso.
  •  Ituro ang mga bagay habang binibilang ang mga iyon upang makita ng mga bata kung paano ang bawat isang bilang na iyong sinasabi ay kumakatawan sa isang bagay.
  • Tanungin ang iyong anak upang ipagpalagay o hulaan kung ilang mga bagay ang mayroon at pagkatapos ay bilangan sila ng magkakasama. Ilang mga bus ang dadaan bago dumating ang ating bus dito?
  • Maraming magiging pagkakamali ang mga bata kapag nag-aaral sila tungkol sa mga bilang. Kahit hindi sabihin na sila ay”mali,” maaari mong mahinahon na imungkahi na bilangin natin muli. O maaari mong sabihin na, “Binilang mo ay 5 pato pero 4 lang ang nakikita ko.”Ang mga bata ay likas na interesado na gayahin ka para matuto ng mga bagay na tulad ng mga numero. Sa paglipas ng panahon, sasabihin nila ang mga bagay-bagay na tulad ng pagsabi mo at “itatama ang sarili” para mas lalong pang maging katulad mo.
  • Ang pamimili, pagluluto at pagkain ay nagbibigay ng maraming pagkakataon para magbilang:
    • “Pwede ba tayong kumuha ng apat na busil ng mais o lima? Pwede mo bang bilangin para saakin ang mga iyon habang inilalagay sa bag?
    • “Kung kumuha tayo ng dalawang saging at kinain mo ang isa sa sasakyan, ilan na lang ang matitira?”
    • “Sa tingin ko dapat tayong kumuha ng malaking supot ng tortillas, dahil lahat ng ating mga pinsan ay darating ngayon para maghapunan. Pwede mo bang abutin ang mas malaki para saakin?”
    • “Mayroon tayong tatlong bag ng groseri. Sa tingin mo ba kasya silang lahat sa kotse?”
    • “Ilang bag ang gusto mong bitbitin at ilan ang dapat kong dalhin?”
    • “Maaari mo bang ilagay ang mga saging sa platong ito at ang mga sirwelas sa mangkok na ito?”
    • “Kailangan natin ng tatlong piraso ng tinapay. Pwede mo ba silang ilabas mula sa bag?”
  • Ang mga pag-uusap na ito ay nakakatuwa. Kung sa tingin mo ay pagod ang iyong anak o hindi gusto ng mga ganitong laro, maaari mong hintayin at subukan muli o subukan ang ibang laro.

PAGLAKI NG PANGANGATAWAN

36 BUWAN (3 TAON) HANGGANG 48 BUWAN (4 TAON)

Paano nagiging mahusay ang mga bata sa paggalaw ng kanilang mga katawan?

Panimula sa Pisikal na Pag-unlad

  • Ang pasikila na pag-unlad at pisikal na aktibidad ay gumaganap sa mahalagang papel sa kalusugan sa kalusugan sa buong buhay ng bata, lalo na ang pagiging aktibong pisikal ay nagpoprotekta laban sa sakit sa puso,dyabetis, at labis na katabaan. Nakatutulong din ito sa kalusugang pangkaisipan, kasiyahan at sikolohikal na kagalingan.
  • Ang kakayahan sa pisikal na pagkilos ay batayan sa ibang mga uri ng kaalaman at nagpapahintulot sa oportunidad para sa mga bata na makisalamuha sa iba, upang magsiyasat, upang matuto, at upang maglaro .
  • Inihahanda ng pisikal na aktibidad ang mga bata mga sa mga aktibidad sa susunod na buhay kabilang ang mga aktibidad sa kalakasan ng katawan, organisadong mga palaro, at libangan.
  • Ang mga sanggol, paslit at mga batang preschool ay handa ng umunlad at napaka-masigasig upang matuto ng mga kakayahan sa bagong gawain. Ang preschool na panahon ay panahon ng pagkakataon para sa mga paslit na matuto ng pangunahing kakayahan sa pagkilos. Kapag hindi natuto ang mga bata ng mga kasanayang iyon sa oras ng preschool na panahon, maaari silang mahirapang matuto sa susunod, at ang kanilang kakayahan na makibahagi sa pisikal na mga aktibidad ay maaaring maapektuhan ng pangmatagalan.
  • Sa mga taon ng preschool, nalilinang ang mga kasanayan sa mahalagang pagkilos ng mga bata. Ang mga kakayahang iyon ay nagtatag sa pisikal na pag-unlad na naganap sa mga bata noong sila ay sanggol at paslit pa sila.
  • Alam natin kung gaano natututo ang mga bata sa pamamagitan ng pisikal na aktibidad sa labas likas na mundo. Mahalagang tulungan ng matatanda ang mga bata na magkaroon ng pagkakataon para sa ganitong uri ng paglalaro, dahil ang mga bata ay naglalaan karamihan ng kanilang oras sa harap ng telebisyon o screen ng computer sa halip na magsagawa ng pisikal na aktibidad.
  • Mas maraming karanasan ang mga bata sa mga pisikal na aktibidad, mas malaking tiwala ang nalilinang at mas handa silang subukan ang mga bagay at linangin ang bagong kakayahan. Ang mga bata na naglalaan ng maraming oras sa harap ng telebisyon o computer ay maaaring maging hindi handa upang subukan ang mga pisikal na pagsubok at maaaring makaligtaan ang pagkakataon upang malinang ang mahalagang kakayahang pisikal.
  • Binibigyang diin ng pananaliksik ang mga benepisyo ng karanasan sa kalikasan para sa mga bata at nagpapakita na mas gusto ng mga bata na maglaan ng oras sa likas na ayos. Higit pa dito, alam natin an ang paggamit n nakapagpapabuti sa kakayahan ngg luntuin, mga espasyo sa labas ay mga bata na mag-isip at ang kanilang kagalingan at kaugnayan.

Paglaki ng Pangangatawan

Panimula

Ilan sa mga bagay na maaari mong makita sa iyong apat na taon na anak:

  • Nagpapakita ng umunlad na pagkakaroon ng balanse.
  • Pagpapanatili ng balanse habang nakatayo gamit ang isang paa gayundin ang pagpapanatili sa balanse kapag tumigil sila pagkatapos tumakbo.
  • Ang pagbalanse habang naglalakad sa kanto ng kahon ng buhangin o habang inaabot upang hawakan ang mga daliri ng kanilang paa.
  • Ang pag-akyat sa hagdan, isang paa bawat hakbang nang hindi humahawak sa rehas.
  • Ang paglakad sa manipis na linya sa bangketa, pagkaway ng mga braso upang panatilihin ang balanse.
  • Pagtakbo ng nakalapat ang mga paa.
  • Pagtakbo, ngunit maaaring magkaroon ng problema sa paghinto.
  • Pag-iskape (pagtakbo na nauuna ang parehong paa).
  • Paglundag upang hawakan ang mga bagay na hindi naaabot.
  • Pagliyad gamit ang dalawang paa.
  • Paglundag na parang palaka mula sa nakatuwad na posisyon.
  • Paglundag sa gilid ng bangketa o sa mababang esktruktura na akyatan gamit ang parehong paa.
  • Paglundag pasulong gamit ang isang paa.

Mga tip para sa mga magulang upang suportahan ang pisikal na pag-unlad ng mga preschool:

  • Kailangan ng mga preschool ng maraming oportunidad upang gumalaw, tumakbo, umakyat, lumundag, bumuo at maghagis. Natutuwa silang magdala ng mabibigat na bagay at magbuo ng mga bloke o iba pang karaniwang mga bagay.
  • Gustong-gusto ng mga preschool na maglipat ng mga bagay. Gusto nilang magdala ng mga bagay at itulak ang mga bagay sa kariton, kahon o  trak. Natutuwa din silang magdala ng mga bagay, kaya ang mga basket o pitaka na may hawakan ay maaari nilang gamitin upang punan at dalahin—niresiklong bote ng tubig, o iba pang mga bagay na nakikita nila.
  • Gustong-gusto ng mga preschool na magbuo, pagsalansan ng mga bagay at pabagsakin ang mga iyon, ngunit lumilikha din ng mga bahay, kalsada, tulay at iba pang mga estruktura na gagamitin nila upang magkunwaring naglalaro. Gagawin nila ang ito sa halos lahat na nakikita nila—mga lata at kahon mula sa platera, patpat at mga dahon mula sa labas, maliliit na piraso ng kahoy mula sa tindahan ng tabla, ilang malalaking kahon ng karton o hanay ng mga bloke sa pagtatayo o saklutin ng magkakasama ang mga bloke.Ang pagpapanggap ng mga bata na maglaro tulad ng paggawa, pagtakbo, pagtago, pagtalon at pagbuhat ay nagbibigay ng motibasyon sa kanilang magsanay ng kanilang pisikal na kakayahan.
  • Gustong-gusto din ng mga preschool na umakyat, at ang ilan ay aakyat sa anumang makita nila (mga silya, mesa, estante, sopa, upuan).
    • Magdesisyon kung ano ang ligtas para sa iyong anak upang akyatin at paalalahan sila na umakyat sa mga bagay na iyon kapag nagsimula silang umakyat sa ibang bagay
    • Gumamit din ng mga banig, unan at sahig para sa mga bata upang akyatan at gamitin sa pagbuo ng muog.
    • Ang mga palaruan sa labas ay nagbibigay ng pagkakataon sa mga bata na umakyat, dahil may mga karaniwang troso, malaking bato, at burol. Masisiyasat mo at ng iyang anak ang iyong kapaligiran para sa angkop na mga lugar sa pag-akyat.
    • Minsan ay mahuhulog ang mga bata kapag umaakyat sila, at kadalasan ay nasasambot nila ang kanilang sarili at nagkakaroon lamang ng maliliit na gasgas. Ang mga simpleng pagkahulog na ito ay upang matuto din. Kadalasan ay nais nilang bumalik sa parehong lugar upang subukan na umakyat muli at gagawin ng matagumpay dahil natuto sila sa nakaraan.
    • Kapag nagsimulang umakyat ang mga bata, mahalagang tingnan mo ang paligid upang makita kung ang kapaligiran ay ligtas.
  • Natutuwa ang mga preschool na pumunta sa labas. Kahit na ang maikling paglalakad ay nagbibigay sa mga bata ng pagkakataon upang subukan ang iba’t ibang lugar para sa paglalakad, pagtakbo, pag-eskape, paglundag at pagtalon, at upang tingnan ang panahon at maranasan ang iniaalok ng komunidad.Ang mga kapaligiran sa labas ay nagbibigay sa mga bata ng mga interesanteng paghamon tulad ng pagbalanse sa mga bato at mga napinturahang linya at pagtalon mula sa mga troso at gilid ng kalsada.
  • Natutuwa ang mga preschool sa mga pagsubok. Kung ikaw ay maglalakad sa bangketa, maaari kang magplano ng iba’t ibang layunin para sa kanya. Kaya mo bang tumakbo papunta sa malaking puno? Kaya mo bang lumundag papunta sa sulok? Pwede ba nating subukan na maglakad patikod ng mga ilang hakbang? Kaya mo bang maglakad sa linya patungo sa sentro ng bangketa?
  • Ang mga bata sa edad na ito ay natutuwa din ang maghagis. Maaari kang magbigay ng iba’t ibang malalambot na bola na maaari nilang ihagis. Magiging interesado din sa sila sa simula na paluin ang mga bola ng mga bagay tulad ng pamalo, patpat, at tubong karton.
  • Gusto din ng mga preschool na banatin ang kanilang mga kalamnan sa pamamagitan ng pagdadala o paggalaw sa mga mabibigat na bagay. Ang selyadong bote o kahon ng sabong panlaba ay nakatutuwa para sa kanila na galawin. Natutuwa sila na magdala ng maliliit na bangketo sa paligid upang abutin ang aklat mula sa estante. Makatutulong din sil na tanggalin ang basura o itulak ang sisidlan ng labada sa mesa para tiklupin.
  • Ang mga batang may edad 4 na taon ay gustong-gusto ang mga laruang may gulong, maliliit na traysikel at bisikleta, kariton, karitela at trak, na lahat ay nagbibigay ng paraan upang gamitin nila ang kanilang pisikal na kakayahan at maging bahagi din ng kanilang kunwaring paglalaro.

MGA PARAAN NG PAG-AARAL

36 BUWAN (3 TAON) HANGGANG 48 BUWAN (4 TAON)

Anong mga kakayahan ang tumutulong sa mga batang matuto?

Panimula ng Mga Paraan sa Pagkakatuto

Ang mga bata ay nakakakuha ng maraming kakayahan na tumutulong sa kanila na matuto at lumutas ng mga problema. Kabilang sa mga kakayahang ito ay ang kakayahan na makapagtuon ng pansin, kahit pa may mga pang-agaw ng pansin, upang magmasid, upang magtanong, upang kumalap ng mga impormasyon at tumuklas ng iba’t-ibang paraan upang lumutas ng mga problema. Ang mga kakayahang ito ay tinatawag na paraan ng pagkakatuto.

Ang mga bata ay natututo na gumamit ng mga konsepto ng matematika tulad ng mga numero, hugis, at laki kapag lumulutas ng mga problema. Ginagamit nila ang lahat ng kanilang pandamdam upang kumalap ng mga impormasyon, punahin ang mga kaibahan at pagkakapareho, at madalas ay naghahambing. Marahan nilang pinagmamasdan ang mga tao at mga bagay at bumubo ng palagay o hypotheses at gumagawa ng prediksyon base sa kanilang mga pagmamasid. Sila din ay gumagawa ng mga simpleng eksperimento at tinatantiya ang kalalabasan ng kanilang mga eksperimento.

Ang mga bata ay natural na mausisa. Maaaring himukin ng mga matatanda ang pagiging mausisa ng mga bata at pagkukusa sa pagtanong sa mga bata ng mga tanong na maaari nilang sagutin nang mahaba at di lang isang salita, ang pagtugon agad sa kanilang mga katanungan, at sa pagbigay ng maraming uri ng mga materyal para tumuklas. Ang mga naturang suporta ang nagpapalakas ng lumalalim ng kumpiyensa ng mga bata bilang nag-aaral at pagkusa na ipagpatuloy ang paglutas ng nakakahamon na mga problema.

Mga Paraan ng Pag-aaral

Panimula

Anong kakayahan ng mga batang na may edad preschool ang ginagamit upang lutasin ang mga problema?

  • Isang kakayahan na ginagamit ng batang preschool araw-araw ay ang matematikong pangangatwiran.
  • Ang mga konsepto ng bilang, pagbibilang, hugis at sukat ay nakatutulong lahat sa mga bata na lutasin ang mga problema. Ginagamit ng mga bata ang mga kakayahang ito upang pumili kung anong sukat ng plato ang kakailanganin nila para sa kanilang quesadilla, upang alamin kung ilang mga awto ang kailangan nila upang ang bawat kaibigan niya ay mayroon at upang maghanap ng malaking kumot na sapat upang kumutan ang dalawang sanggol.
  • Ang batang preschool ay maaaring magsimula sa pamamagitan ng pagsubok sa ideya na hindi gumagana. Ang mas may edad na batang preschool ay maaaring sumubok ng maraming mga estratehiya, sa katapusan ay hahanapin ang ilan na gumagana. Hindi mahalaga kung gumana man o hindi ang kanilang ideya sa una hangga’t nagsasanay sila gamit ang kanilang mga ideya, subukan ang mga iyon at palitan ang kanilang paraan sa paggawa kung kinakailangan. Ang mga estratehiyang ito ay kapaki-pakinabang sa pang araw-araw na paglutas sa problema. Gayundin sa pagpapaunlad ng kanilang kakayahan sa matematika.
  • Ang mga bata ay gumagamit din kakayahang obserbasyon at imbestigasyon upang lutasin ang mga problema.
  • Ginagamit ng mga bata ang lahat ng kanilang mga pandama upang kumalap ng impormasyon, at bumuo ng kahulugan at kaalaman.
  • Sila ay likas na mausisang nagmamatyag at pinapansin ang maliliit na bagay na hindi napapansin ng matatanda, tulad ng mga langgam na lumalabas sa siwang ng bangketa.
  • Maaari ring gamitin ng mga bata ang mga kagamitan na ibinigay sa kanila para magsukat o magmasid, na may gabay ng matatanda. Halimbawa, kapag inoobserbahan ang dahon, maaari silang gumamit ng magnifying glass upang makita ang “mga linya” nang mas malinaw o gumamit ng ruler ( o blokeng yunit) upang sukatin ang haba nito. Sa pamamagitan ng pagmamasid, ang mga bata ay nagsisimulang kumilala at ilarawan ang mga pagkakahawig at pagkakaiba sa pagitan ng isang bagay at sa iba.
  • Ginagamit ng mga bata ang kanilang umuunlad na kakayahan sa maingat na pagmamasid upang ikumpara at sabihin ang pagkakaiba ang mga bagay at mga pangyayari at iuri sila batay sa iba’t ibang mga katangian. Halimbawa, maaaring ihiwalay ng bata ang lahat ng “matutulis” na dahon mula sa lahat ng pabilog na dahon o ihiwalay ang malalaking dahon mula sa maliliit.
  • Maaari ring imbestigahan ng mga bata ang mga bagay at pangyayari sa pamamagitan ng pagsubok sa mga bagay upang makita kung ano ang mangyayari. Halimbawa, maaari silang mag-imbestiga kung ano ang mangyayari sa laruang awto kapag ito ay umandar pababa sa baku-bako o makinis na ibabaw, subukan ang kanilang mga ideya kung paano gamitin ang mga tubo upang umakyat pataas at bumaba ang tubig sa imbakan ng tubig.
  • Natututo sila na hulaan ang mga pagbabago sa mga materyal at bagay batay sa kanilang kaalaman o karanasan at upang subukan ang kanilang mga hula sa pamamagitan ng mga obserbasyon o simpleng eksperimento.
  • Ginagamit ng mga bata ang kanilang mga kakayahan sa obserbasyon at imbestigasyon upang magtanong, magmasid at ilarawan ang obserbasyon, gumagamit ng siyentipikong mga kagamitan, paghambingin at pag-ibahin, humula at kilalanin.

Ginagamit ng mga bata ang matematikong pag-iisip upang lumutas ng mga problema araw-araw.

  • Iniaayos muli ng mga bata ang mga bloke upang bumuo ng balanse, mataas na tore, halimbawa, paglalagay ng hugis parihabang bloke sa ilalim at patatsulok na bloke sa itaas.
  • Maaaring kumuha ang bata ng isa pang kabayo, upang ang kanyang mga kural ay may kabayo sa loob nito.
  • Maaaring magbigay ang bata sa kanyang kaibigan ng dalawang bulaklak at itago ang dalawa para sa kanya, upang pareho silang mayroon ng magkaparehong bilang ng mga bulaklak.
  • Maaaring ikumpara ng bata ang haba ng kanyang play dough na ahas sa kanyang mga kaibigan upang makita kung alin ang pinakamahaba.
  • Maaaring lumikha ang bata ng mga grupo ng bagay ayon sa kung sila ay gumugulong o hindi.
  • Maaring maglagay ang bata ng buhangin mula sa malaking balde papunta sa mas maliit na lalagyan at mapagtanto na ang buhangin ay hindi kakasya at pagkatapos ay maaaring kumuha ng isa pang mas malaking balde.

Ipinakikita ng mga bata ang pagiging mausisa at nagtatanong ng mga simpleng tanong tungkol sa mga bagay at pangyayari sa kanilang kapaligiran.

  • Ang bata ay maaaring magtayo ng tore ng pataas nang pataas upang tingnan kung gaano kataas ang maaabot bago ito bumagsak.
  • Ang bata ay maaaring tumingin sa kuhol at magtanong kung bakit ito nagtatago sa kanyang bahay.
  • Ang bata, kapag ang awto ay huminto sa rampa, at maaring bumalik ang awto ng pabaliktad at mapapansin na ang gulong ay nasira.

Nagmamasid ang mga bata ang mga bagay at pangyayari sa kapaligiran at inilalarawan nila.

  • Maaaring obserbahan ng bata ang loob at labas ng kalabasa at ilarawan kung anong hitsura, amoy, at pakiramdam nito, gamit ang kanyang paningin, pang-amoy at pandama.
  • Maaaring obserbahan ng bata ang gumugulong na bola pababa sa dalisdis at makipag-usap, “Tingnan mo, ang bilis ng paggulong. Susubukan ko uli.”
  • Maaaring tikman ng bata ang piraso ng kahel at piraso ng lemon at tawagin na ang kahel ay matamis at maasim ang lemon.
  • Ang batang may kapansanan sa paningin ay maaaring humawak sa puno ng kahoy at sabihin na. “Nararamdaman kong magaspang ng kaunti kapag hinahawakan ko ang puno.”
  • Pagkatapos ilaglag ng bata ang iba’t ibang bola sa sahig, maaari itong makinig at ikumpara ang iba’t ibang tunog na nilikha nito at ituturo kung aling bola ang malakas ang tunog at aling bola ang may mahinang tunog.
  • Habang naglalakad ang bata sa paligid, maaari itong umupo upang amuyin ang ilang mga namumukadkad na bulaklak at sumigaw, “Mabango ang amoy nito!”

Ang mga bata ay nagsisimulang kilalanin at gamitin, na may gabay ng matanda, ang mga obserbasyon at mga kagamitang pansukat.

  • Habang nagsusuri ng mga dahon ang bata, maaaring gumamit ng magnifying glass, sa tulong ng magulang, upang obserbahang mabuti ang dahon.
  • Habang naghuhukay ang bata sa hardin, maaaring gumamit ng pala upang ilipat ang lupa sa bakuran.
  • Maaaring humawak ang bata ng medida pataas sa mesa at sabihin na, “Sinusukat ko ang mesa. Ito ay may 6 na haba.”
  • Maaaring tulungan ng miyembro ng pamilya ang bata na gumamit ng tasang panukat, sukatin ang dalawang tasa ng harina sa oras ng pagluluto.
  • Habang nagmamasid sa mga langgam gamit ang magnifier, maaaring sabihin ng bata na, “Tingnan mo napakalaki ng buto. Mas malaki ito kaysa sa langgam.”

Ikinukumpara ng mga bata ang mga bagay at pangyayari at nagsisimulang ilarawan ang pagkakatulad at pagkakaiba.

  • Maaaring obserbahan ng bata ang mga bato at ayusin ang mga iyon ayon sa sukat, na ipinahihiwatig kung alin ang malaki at alin ang maliit.
  • Maaaring obserbahan ng bata ang loob at labas ng pakwan at ilarawan ang pagkakaiba. “Ang labas ay berde at matigas, ang loob ay pula at malambot.”
  • Maaaring makita ng bata ang mga larawan sa picture book at ilarawan kung ano ang nakikita: “Ang mga palaka ay berde, at ang mga kabatsoy ay kayumanggi.”
  • Maaaring ilarawan ng bata kung gaano kabagal ang trak at ang dilaw na kotse ay napakabilis.
  • Maaaring ilublob ng batang hindi pa nakapagsasalita ang kanyang mga darili sa tasa ng tubig at sabihin kung aling tasa ang may mas malamig na tubig.

Hinuhulaan at sinusuri ng mga bata, katulong ang matanda, sa pamamagitan ng tunay na karanasan.

  • Maaaring suriin ng bata ang mansanas at hulaan: “Siguro may anim na buto ito sa loob.” Pagkatapos itong biyakin ng magulang, maaari niyang bilangin ang mga buto.
  • Maaaring tumingin ang bata sa bintana kung mahangin at hulaan, “Mas maraming dahon ang malalaglag.”
  • Maaaring hulaan ng bata kung gaano kalayo ang nararating ng laruang awto pababa sa rampa, sa pamamagitan ng distansya gamit ang kumpas ng kamay.  Pagkatapos, maaaring itulak ng bata pababa ang awto upang subukan ang kanyang hula.

Mga tip para sa pamilya upang tulungan ang mga bata upang sanayin sa matematikong kaisipan, upang maging mapagmatyag, at sumali sa imbestigasyon:

  • Mag-alok ng mga kagamitang walang limitasyon para laruin ng mga bata, kabilang ang mga bloke, awto, kabibi, mga laruang hayop, maliliit at malalaking kahon na karton.Ang mga open-ended na bagay ay naghihikayat sa mga bata na gamitin ang kanilang pagiging malikhain, imahinasyon, at kakayahan na lumutas ng mga problema.
  • Ibilang ang mga bata sa mga gawaing bahay tulad ng pagluluto, pag-aayos ng mesa, at pag-aayos na labada. Hilingin sa mga bata na lutasin ang mga katanungan, halimbawa:
    • “Para sa ilang tao natin kailangang ihanda ang mesa na may plato, tinidor at serbiliyeta?”
    •  ” Maaari mo bang ilagay ang lahat ng matitingkad ang kulay na damit sa basket na ito, at ang madidilim na kulay sa basket na ito?”
    •  “Mayroon tayong dalawang mansanas, dalawang saging at dalawang kahel para sa ating ensaladang prutas, ilan lahat ng piraso ng prutas na mayroon tayo?”
  • Magmungkahi ng simpleng gawain sa pagsusukat para sa iyong anak. Halimbawa: “Kapag inihanay natin ang mga awto, ilan sa palagay mo ang kakasya sa gilid ng mesang itong?”
  • Kapag ikaw ay namimili sa groseri, humingi ng tulong sa iyong anak.
    • “Maaari ka bang kumuha ng 3 saging?”
    • “Ilang patatas sa palagay mo ang kakasya sa bag? Maaari ba nating bilangin ang mga iyon?”
    • “5 tayo sa pamilya, maaari ka bang kumuha ng mansanas para sa bawat isa?”
    • “Kailangan ng natin ng 2 pound ng melokoton. Tingnan mo ang timbangan upang makita kung ang panturo ay nasa 2.”
  • Kung ikaw ay nasa labas o nasa liwasan, huminto upang tingnan mabuti ang iyong paligid. Obserbahan kung saan interesado ang iyong anak at tanungin upang himukin na magmasid at mangatwiran.Kapag sinusuportahan natin ang pagtuklas ng ating mga anak ng kanilang mga interes, matutulungan natin silang palalimin ang kanilang pagtutuklas at pang-unawa sa mundo ng kanilang kapaligiran.
    •  “Ah, nakakita ka ng dahon, nasaan pa ang isa na kapareho nito? May mga dahon pa ba na naiiba?”
    •  “Nakita mo ba ang lahat ng bulate? Hindi natin sila nakita kahapon. Ano sa palagay mo bakit sila lumabas ngayon?”